Śluby lwowskie króla Jana Kazimierza
Historia ślubów z 1656 roku i ich wpływ na polską tradycję maryjną
Kontekst historyczny ślubów lwowskich
"Chcąc zrozumieć znaczenie ślubów Jana Kazimierza, trzeba przypomnieć sobie stan Polski przed temi przyrzeczeniami. Karol Gustaw zwany także Karolem X, siostrzeniec słynnego Gustawa Adolfa, powołany na tron szwedzki wskutek abdykacyi (zrzeczenia się tronu) królowej Krystyny, nie zważając na traktaty i rozejmy, rzucił się na Polskę"
"Polska licząca 15000 mil kwadratowych po kilku tygodniach tryumfalnego pochodu Szwedów przestała istnieć i od króla szwedzkiego zależał jej los. Dyplomatyczne zabiegi króla i królowej okazały się bezskuteczne."
"Nigdy kraj wielki, dodaje on, nie został prędzej zawojowanym jak Polska r. 1655; jakoż w krótkim przeciągu czasu stała się jedną wielką ruiną."
Cud obrony Jasnej Góry
"Wzbudził Bóg sługę Swego Augustyna Kordeckiego, syna ludu Wielkopolskiego, który dążąc do doskonałości zakonnej, zasłużył na otrzymanie heroicznego męstwa i podobnie jak po nim Stefan Czarniecki stał się narzędziem miłosierdzia Bożego względem Polski."
"Gdy Kraków mimo 4.000-ej załogi i wodza Czarnieckiego kapitulował po jednomiesięcznem oblężeniu, bo nie spodziewał się odsieczy, Kordecki chociaż także żadnej odsieczy spodziewać się nie mógł, rachując tylko na obronę Najświętszej Maryi Panny, nie kapitulował wcale."
"Generał Miller mając kilka tysięcy wojska i działa oblężnicze od 18-go listopada do 26-go grudnia napróżno się silił, by posiąść skarby i ofiary składane Maryi. „Kule ogniste, jak pisze nasz uniwersytecki profesor historyi polskiej Szujski, odbijały się od murów Jasnej Góry""
Oryginalny tekst ślubów Jana Kazimierza z 1 kwietnia 1656 roku
Ceremonia w katedrze lwowskiej
"Po Mszy świętej śpiewanej przez nuncyusza papieskiego i po przyjęciu Komunii świętej, przystąpił król do wielkiego ołtarza i uklęknąwszy, śluby swoje odczytał:"
Oryginalny tekst łaciński ślubów Jana Kazimierza
Pełny tekst łaciński ślubów lwowskich z 1 kwietnia 1656 roku:
„Magna DEI Hominis Mater, & Virgo Sanctissima. Ego JOANNES CASIMIRUS, Tui Filii, Regis Regum, ac Domini mei, Tuaque miseratione Rex, Sanctissimis Tuis advolutus pedibus, Te in Patronam meam, meorumque Dominorum Reginam hodie deligo, atque me meumque Regnum Poloniarum, Ducatus Lithvaniae, Russiae, Prussiae, Mazoviae, Samogitiae Livoniae Czerniechoviae, Exercitus utriusque gentis, populos universos, Tuae singulari tutelae atque patrocinio recommendo."
"Tuam opem ac misericordiam hoc in calamitoso ancipitique Regni mei statu, contra hostes Sanctae Romanae Ecclesiae supplex imploro. Et quia maximis beneficiis Tuis obligatus impellor cum gente mea ad novum idque fervidum Tibi serviendi desiderium promitto deinceps, meo, Satraparum, populorumque nomine. Tibi, Tuo Filio, Domino nostro IESU Christo, me cultum & honorem Tuum per Ditiones Regni mei omnino propagaturum."
"Promitto denique ac voveo me, ubi praepotenti Tua intercessione, & Filii Tui magna miseratione de hostibus; & praecipue Svecis victoriam obtinuero, apud Sedem Apostolicam procuraturum, ut Tibi, Tuoque Filio, in gratiarum actionem quotanis dies hic solemnis & festus, idque in perpetuum habeatur, daturumque cum Episcopis Regni operam, ut id quod promitto, a populis meis impleatur."
"Cum vero magno animi mei dolore luculentur videam, propter gemitum & oppressionem hominum conditionis plebeiae, in Regnum meum immissa a supradicto Iudice flagella, pestis, bellorum, & aliorum malorum per hoc septennium; promitto insuper ac voveo, me serio cum universis Ordinibus, pace constituta, rationes omnes initurum, ut a gravaminibus, populus Regni mei eximatur."
"Fac, o misericordissima Regina, & Domina, sicut eam mentem mihi ad haec concipienda vota dedisti, ut gratiam apud Tuum Filium, ad eadem implenda impetrem." Amen.
„Wielka Boga-człowieka Matko, Panno Najświętsza! Ja, Jan Kazimierz, z Łaski Syna Twego, króla królów i Pana mego i z Twego miłosierdzia król, upadłszy do stóp Twoich najświętszych, Ciebie dziś za Opiekunkę moją i za Królową Królestwa mojego obieram. I siebie i moje Królestwo Polskie, Księstwo Litewskie, Ruskie, Pruskie, Mazowieckie, Żmudzkie, Inflanckie i Czernichowskie, wojska obdwu narodów i lud cały Twojej osobliwej opiece i obronie polecam, Twojej pomocy i litości w tym przykrym królestwa mojego stanie, przeciwko nieprzyjaciołom św. Rzymskiego Kościoła pokornie błagam."
"A, że mnie wielkie dobrodziejstwa Twoje z całym narodem moim do nowego i gorliwszego słażenia Tobie pobudzaja, więc przyrzekam też i na przyszłość w mojem własnem, senatorów moich i ludów moich imieniu Tobie Najświętsza Panno i Synowi Twemu Panu naszemu Jezusowi Chrystusowi, że czesć i chwałę Twoją wszędzie i zawsze po królestwie mojem z największą usilnością pomnażać i utrzymywać będę."
"Obiecuję nadto i slubuje, że jeżeli za wielowładną przyczyną Twoją i wielkem Syna Twego miłosierdziem, nad nieprzyjaciółmi, a osobliwie nad Szwedami, Twoją i Syna Twego cześć i chwałę wszędzie prześladującymi i zupełnie niszczyć usiłującymi, zwycięstwo otrzymam, u Stolicy Apostolskiej staraé się będę, aby ten dzień na podziękowanie za tęłaskę Tobie i Synowi Twemu corocznie jako uroczysty i święty na wieki obchodzono i z biskupami królestwa mojego przyłoźę starania, aby to, co obiecuję, od ludu mego dopełnione było."
"A ponieważ z wielkim bólem serca mego oczywiście widzę, że za łzy i uciśnienie ludzi wiejskiego stanu w Królestwie mojem, Syn Twój sprawiedliwy sędzia świata od siedmiu już lat dopuszcza na królestwo moje kary powietrza, wojen i innych nieszczęść, przeto obiecuję i przyrzekam oprócz tego: iż ze wszystkiemi memi stanami po przywróceniu pokoju, użyję troskliwie wszelkich środków dla odwrócenia tych nieszczęsé i postaram się, aby lud królestwa mojego od uciemiężenia i niesprawiedliwych ciężarów był oswobodzony."
"Uczyń to najmiłosierniejsza Pani i Królowo, abyś jakoś mnie i stanom moim najszczerszą dała chęć do uczynienia tych ślubów, tak też u Syna Twego łaskę do ich wykonania uprosiła". Amen.
Ślubowanie senatorów i rycerstwa
"W ślad za królem senatorowie z rycerstwem ukleknąwszy pod przewodnictwem Trzebickiego, biskupa Przemyskiego, Podkanclerzego Koronnego, ten sam ślub przez tegoż biskupa głośno czytany uczynili, odmieniwszy tylko słowa, które do samego króla się odnosiły."
Następstwa obrony Częstochowy i ślubów
"Wszyscy, jak pisze kronika, słysząc te śluby narodowe łzami się zalewali i niepojęta radość napełniła serca i wyszli z ufnością, że Bóg ulituje się za przyczyną Maryi nad ginącą Ojczyzną."
"Tegoż dnia na Nieszporach śpiewając Litanię Loretańską, nuncyusz papieski po trzykroć zaintonował: Regina Regni Poloniae ora pro nobis. (Królowo Korony Polskiej, módl się za nami!)"
"W 7 dni po ślubach narodowych doznał naród jego zbawiennych następstw, bo ucieszył się zwycięstwem Czarnieckiego pod Warką, dnia 7 kwietnia. Król szwedzki zamiast zdobywać miasto, w którem Polska z Niebem nowe zawarła przymierze, przymuszony został cofnąć się z Jarosławia i utraciwszy Sandomierz"
"Fakt ten miał niesłychany wpływ na umysły w Polsce, natchnął oręż ojczysty ufnością w opiekę Najświętszej Panny i podniósł cześć dla Niej do rzędu tych najwznioślejszych uczuć religijnych, z których nie człowiek pojedynczy tylko, ale naród cały czerpie siłę niezłomną w każdej klęsce i w każdem trudnem przedsięwzięciu"
"Nawrócił się król i pokutował na wygnaniu, nawrócili się wodzowie, porzucili zdradę, której się dopuścili i jak mówi profesor Bobrzyński: „Cudowny prawie opór (Kordeckiego) wstrząsnął do głębi zgnuśniałym narodem""
"Jasnogóra stała się punktem Archimedesa do podważenia Polski ku niebu."
Świadectwo św. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego
"Nawoływanie narodu polskiego do wypełniania ślubów króla Jana Kazimierza i Stanów Rzeczypospolitej zaprzysiężonych imieniem narodu w Archikatedrze lwowskiej roku Pańskiego 1656"
"Kazanie miane w tejże katedrze 1890 roku w uroczystość N. P. Maryi Królowy korony polskiej Przez Najprzewielebniejszego Księdza Arcybiskupa Zygm. Szczęsnego Felińskiego" (Feliński, Zygmunt Szczęsny: "Nawoływanie narodu polskiego", Lwów 1890).
Cud historyczny wyzwolenia
"Ten cud miłosierdzia Bożego okazał się ostatecznie w tem, że mimo czterech potężnych nieprzyjaciół, do których przyłączył się Rakoczy, mimo zaprzysiężonego i podpisanego rozbioru Polski, cała z wyjątkiem małej części Inflant za Dźwiną wyratowana została z rąk nieprzyjaciół."
"Jan Kazimierz zasiadł znowu na tronie pradziadów swoich Jagiellonów bez żadnej pomocy chrześcijańskich królestw, gdyż Austrya dopiero w 2 lata później zawarła z Polską przymierze zaczepno-odporne."
"Największy sceptyk jeżeli nie choruje na ateizm, przyznać musi, że zajść tu musiały jakieś nadzwyczajne, po ludzku nie obliczalne wpływy; ci, którzy się porwali do obrony wiary i ojczyzny, nie liczyli zamiarów na siły swoje tak z początku słabe, ale liczyli na siły nadziemskie i zawiedzeni nie zostali."
Duchowa ciągłość - od ślubów lwowskich do Gietrzwałdu
Objawienia w Gietrzwałdzie w 1877 roku stanowią duchową kontynuację ślubów lwowskich Jana Kazimierza z 1656 roku (Samulowski, R.: "Objawienia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie", Gietrzwałd 1878, nakładem księgarni katolickiej).
W obydwu przypadkach Maryja jako Królowa Polski interweniuje w najtrudniejszych momentach dziejów narodu polskiego, wzywając do modlitwy różańcowej i nawrócenia.